Ron van Zeeland

Gisteren totaal onverwacht aan de praat geraakt met Ossi’s in een homobar. Dingen gehoord die ik nog niet wist, zoals metro’s uit het westen die gewoon onder Oost-Berlijn doorreden. En wat ik al wel wist: dat homo’s vrijer waren in het Oosten dan in het Westen.

Zo had de DDR Paragraaf 175 al in 1950 afgeschaft terwijl de Bondsrepubliek (het vrije Westen) dit pas in 1994 volledig deed. Paragraaf 175 is een oude wet die homoseksuele handelingen strafbaar stelde. De nazi’s hebben deze nog uitgebreid, fysiek contact was niet eens meer nodig om veroordeeld te worden. Dit was de grondslag voor de homovervolging in de Tweede Wereldoorlog. Zie hier meer over paragraaf 175.

Ook tolereerde de DDR al heel lang homobars. Niet zozeer uit ideeële alswel uit pragmatische overwegingen. Maar men vreesde voor het effect van een verbod. Dan zouden deze ontmoetingspleken ondergronds gaan en verloor men de controle. Nu konden Stasi-spionnen in homobars burgers in de gaten houden, wel zo makkelijk.

Er is nog steeds een homobar uit die tijd open, het is de oudste nog bestaande homobar van Berlijn: de Schoppenstube aan de Schönhauser Allee. Het interieur is nog precies zo als toen. Een paar jaar geleden was ik er ook al, op een zaterdag, dan wordt er in de kelder gedanst. Ik wist dat Pussycat enorm populair is geweest in de DDR en er ook een aantal keer op tournee is geweest. Toen ik een nummer aanvroeg hadden ze dat ook gewoon.

Wij vroegen ons altijd af hoe ze het zo snel na de Wende voor elkaar hadden om al die metrolijnen weer te laten rijden. Het bleek dat de meeste lijnen die een gedeelte door Oost-Berlijn liepen, gewoon zijn blijven rijden tijdens de deling van de stad. Met dien verstande dat de Oost-Duitse stations belegerd waren (door het leger dus) en vaak geblindeerd waren zodat het leek alsof je in een tunnel reed. Dan ging je als West-Berlijner dus gewoon door Oost-Berlijn, maar zonder dat je uit kon stappen.

Ik vroeg me vandaag af of jingeren eigenlijk wel weten waar ik het allemaal over heb. Voor ons waren de DDR en de BRD twee landen en de koude oorlog was realiteit. Geschiedenis die zich nu weer herhaalt, alleen schuift het ijzeren gordijn een stuk oostwaarts op. Daarom voor de jonkies die niet op hebben gelet bij geschiedenis, hier een link naar wikipedia over de DDR.

Oud en nieuw
Op de bovenste foto zie je de televisietoren, één van de beeldbepalende gebouwen in Berlijn door het enorme (mooie) raamdak van een groot Kaufhaus op de Alexander Platz. De toren, zo heb ik me laten vertellen, was voor de DDR het bewijs dat ze ook hoge gebouwen konden neerzetten. Hij staat er nog steeds en het is nu een toeristische attractie van formaat. Een symbool van het Westen en eentje van het Oosten, samen op de foto dus.

Morgen naar huis
Dit is de laatste bijdrage vanuit Berlijn, morgenochtend vertrekken we weer. Nog een tip (gevonden op berlijninfo.nl) voor een goed en goedkoop adresje om lekker te eten: Minh Quang aan de Greifswalder Strasse 216 (hoek Immanuelkirchstrasse) in Prenzlauer Berg. Er stopt een metrotram voor de deur. Heerlijk  Thais en Vietnamees eten en net buiten de toeristische eettentjeszone.