Veel mensen stellen geen kritiek op Israel, stellen kritiek gelijk met anti-semitisme. Gelukkig zijn er steeds Veel mensen stellen kritiek op Israel gelijk aan anti-semitisme. Israel is niet het democratische lichtpuntje in het Midden-Oosten.
En we kúnnen het weten, want beste mensen, het enige wat ervoor nodig is is een open geest. Willen weten wat er loos is in de wereld. Ook de andere kant willen zien. Er zijn mensen die er niet eens aan zullen beginnen, het idee alleen al afwijzen om een boek te lezen waarin haarfijn uitgelegd wordt waar het fout ging met de joodse staat.
Maar ik ben blij dat ik het gelezen heb: Anja Meulenbelt’s ‘Oorlog als er vrede dreigt’. Een poging tot samenvatting die meer zal lijken op de schellen die één voor één van mijn ogen vielen.
Israel & Zionisme
Hoe het begon (en dat is al ver voor de Tweede Wereldoorlog): het idee van een joodse staat. Het zionisme als ideologie is geboren in de negentiende eeuw. Er moest een land gevonden worden om een thuisstaat voor joden te stichten. En om te voorkomen dat er binnen die nieuwe staat een niet-joodse meerderheid zou ontstaan, moest er ook wat met de oorspronkelijke bewoners. U raadt het al. Palestina werd gekozen, en daar woonden al mensen, Palestijnen en ook joden overigens.
Die hebben niet lijdzaam toegekeken hoe ze stelselmatig tot tweede- en derderangs burgers werden gemaakt. Er kwam verzet. Niet alleen van Palestijnen, er woonden namelijk al joden en met name de orthodox gelovigen wezen het idee van een joodse staat af. Het zou de vrede verstoren waarin ze samenleefden.
Palestina was een Brits protectoraat. In de tijd dat weldenkende landen het kolonialisme vaarwel zeiden, werd daar nieuwe kolonie gesticht. Voor veel mensen was de afschuwelijke jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog, reden om welwillend te staan ten aanzien van het initiatief.
Wat deden wij ook al weer toen de Duitsers meer levensruimte meenden nodig te hebben en ons land bezetten? Naast lijdzaam toezien, vochten sommigen ook terug, gingen bij het verzet.
Is Israel een democratie of een apartheidsstaat? Op die vraag gaat Anja Meulenbelt diepgaand in.Voor joodse burgers van de staat Israel is het land een democratie. Maar ook binnen die groep wordt onderscheid gemaakt: Europese joden, joden met een Arabische achtergrond en zwarte joden uit Ethiopië. Alles wat Arabisch is is verdacht en dus wordt van de Arabische joden verwacht dat ze zich aanpassen. Er is sprake discriminatie van Arabische en Ethiopische joden.
Palestijnen en Arabieren
Dan zijn er nog de Arabische Israelische staatsburgers. Palestijnen eigenlijk, maar ze die naam geven is erkennen dat er al een volk woonde voordat de Europese zionisten het land overnamen. Zij hebben stemrecht, maar niet dezelfde rechten als joodse inwoners. Bovendien wordt het werken van Arabische volksvertegenwoordigers zwaar bemoeilijkt omdat er al snel een reden is om e vast te zetten. Arabische staatsburgers hebben ook niet het recht te wonen waar ze willen binnen Israel.
Na de stichting van de staat Israel zijn in rap tempo honderdduizenden Palestijnen verdreven van huis en haard. Een deel vertrok naar het buitenland, een deel naar de Westoever, een deel naar Gaza. Meulenbelt betoogt dat Israel feitelijk geregeerd wordt door militairen. Zij hebben de macht, politici kunnen misschien marginale zaken veranderen. Zolang de identiteit van Israel als joodse staat maar niet in gevaar komt.
De spagaat waarin Israel al sinds haar oprichting in verkeert is dat een een staat is die gebaseerd is op etnisch-religieuze gronden. Hoewel veel Europese joden verlichte denkers waren en niet meer religieus waren, is de huidige staat een religieuze: de joodse wetten gelden. Een burgerlijk huwelijk bestaat niet. Een echte grondwet is er niet. Hoe meer Palestijnen binnen de grenzen van de staat, hoe groter het gevaar dat het karakter van de staat in gevaar komt. En dus vallen de inwoners van Gaza en de Westoever buiten de boot (in tegenspraak met het internationaal recht).
Oplossingen?
Ook over de mogelijke oplossingen wordt geschreven. Of je het er nu mee eens bent of niet, het land bestaat en dat is een feit waar rekening mee gehouden dient te worden. Maar wat voor toekomst heeft Israel? Is een twee-statenoplossing reëel, of moet Israel een echte democratie worden waarin burgers (ongeacht afkomst of religie) dezelfde rechten en plichten hebben? Uiteraard met garanties voor de verschillende bevolkingsgroepen.
Er staat te veel wetenswaardig in het boek om hier te vermelden, ik ben dus zeker niet compleet.
Nog even over de titel: Oorlog als er vrede dreigt. Die slaat op het feit dat Israel helemaal niet gebaat is bij een situatie dat er geen vijanden zijn. Dat slaat de bodem weg onder het militaire bestuur van het land. Wanneer Hezbollah wil praten en geweld afzweert, heeft Israel daar geen belang bij. Zonder vijandbeeld geen rechtvaardiging voor het alom aanwezige militaire apparaat. En dus is een oorlog op zijn tijd nodig om recht te praten wat krom is.
Wat de Palestijnen al decennialang overkomt, zouden wij van geen enkel ander land pikken.
Ik zeg: lezen dat boek. Ook als je van nature de kriebels krijgt bij iedereen die voor de Palestijnse zaak vecht. Het is altijd goed om de andere kant te willen zien. Oordeel daarna nog eens.
Reacties zijn toegestaan, ik wijs even op de spelregels. Inhoudelijk is Anja Meulenbelt beter op de hoogte dan ik. Klik hier voor haar weblog.
Reageren?