Khmer valt nog niet mee

Een beetje van de landstaal begrijpen maakt een verblijf in verre oorden bijzonder. Je komt nét iets dichter bij de mensen. Maar het Khmer kent nog zoveel geheimen voor me. En ook de Cambodjanen zelf laten graag horen een mondje over de grens te spreken. Dat zorgt dan voor een gesprek in twee talen.

Khmer spreken

Zo fietste ik gisteren terug na gegeten te hebben in een naburig Chinees-vegetarisch restaurantje maar had nog zin in een tuk krolok. Dit is een soort van fruitshake met van alles erbij. 

Ik ben duidelijk geen Khmer en de dame die voor het stalletje stond had zin in een potje Engels. Terwijl ik daarentegen eigenwijs zin had in een potje Khmer. Als ik het niet consequent probeer te spreken, dan wordt het namelijk nooit wat.

Dat ging dan als volgt:

Hello sir, you want a fruitshake?

Ik:

Bart oown, som tuk krolok moei.

(Ja [aanspreektitel], a.u.b. één fruitshake). Waarop ze antwoordde:

Which fruit you want?

Ik weer in het Khmer:

Miën doereen? Okay, doereen, knau, beu’.

(Hebt u doerian? Oké, doerian, nangka, avocado.)

En terwijl ze mijn bestelling doorgaf aan de chef, zag ik de chef een Cambodjaans toetje klaarmaken: vers fruit met daaroverheen gemalen ijs. In een kuiltje werd een rauw eigeel gedaan en daaroverheen een flinke scheut gecondenseerde melk.

De dame vervolgde:

Do you want egg in it?

En daar was ik al bang voor. Nee kon ik nog wel zeggen (“Ate oown”). Maar een gesprek over rauwe eieren in de fruitshake lukte niet. Hierna vroeg ze waar ik vandaan kwam om vervolgens  te vleien:

Oh, so manny handsome man in Hollang!

En daarop had ik even geen antwoord. Dat gevlei gaat veel Khmer goed af hoor, en het is geen geslijm of zo. De bewaker bij ons huis zegt telkens als ik voorbij kom:

Soe sdey proh sa’aat

Wat zoveel betekent als: ‘Goedendag knappe man’. Hij wil hiermee gewoon aardig zijn. (zie ook mijn pijnlijke vergissing bij de handtastelijke jongeman).

Khmer verstaan

Veel lastiger is het voor mij om te verstaan wat mensen zeggen. Soms is men in de veronderstelling, na enkele min of meer geslaagde zinnen mijnerzijds, dat ik het Khmer echt machtig ben. En dan volgt vaak in een rap tempo een aantal zinnen. Die moet ik dan drie keer horen wil ik er iets van kunnen bakken. Tegen die tijd ben ik al lang door de mand gevallen.

Toch gaat ook dat elk jaar beter. Zo verstond ik onlangs in één keer de automatisch afgespeelde blikkerige stem die veel straatverkopers versterkt laten horen:

Bor bor, k’daau k’daau

Bor bor is en hartige rijstpap, k’daau betekent warm. 

 

Ook ingeblikt geluid: ‘smot’, boeddhistische recitatie.

 

En laatst bij de entree van de sauna hoorde ik iets, wat niet voor mijn oren was bestemd. Er stonden twee jonge gastjes te wachten tot ik had betaald en ik hoorde hen zeggen: 

Barang sa’aat.

‘Knappe buitenlander’, maar dit keer was het geen vleierij, maar een mededeling voor intern gebruik. De heren gingen er vanuit dat ik ze toch niet verstond.

Soms speelt vermoeidheid me parten. Toen ik met mijn platte band bij de fietsenmaker stond – die geen woord Engels spreekt of verstaat – probeerde hij mij tot drie keer toe te vragen of ik om 17.00 uur terug wilde komen. Maar door vermoeidheid en hitte dacht ik dat hij vijf uur nodig had voor dit klusje. Totdat de buurman ingreep en zei: “Five o’clock”. En ik wéét het gewoon…

Gelukkig zijn veel mensen geduldig en bereidwillig zinnen te herhalen en mij woorden te leren. Voor hen is het heel bijzonder dat iemand de moeite doet hun taal te leren. En zo breidt mijn woordenschat zich nog altijd uit.

Khmer lezen (en schrijven)

De allergrootste uitdaging is Khmer lezen en schrijven. Tot nu toe kom ik aardig weg met mijn naar het fonetisch Nederlands omgezette Khmer. Ik heb kort en onregelmatig les gehad in Breda bij een Cambodjaanse leraar, maar het niveauverschil met de anderen was te groot (zij hadden al een tijdje les).

Toch heb ik wel wat aan de lessen en het lesmateriaal. Want als ik er hier niet uitkom welke ‘k’ of ’t’ (er zijn er van elk wel 4), dan ken ik meteen de correcte uitspraak. Maar ik schuif het voor me uit omdat ik het te moeilijk vind. En misschien is 2 maanden hier te kort, en misschien speelt leeftijd inmiddels ook wel een rol.

In ieder geval: het zou het leven nóg wat makkelijker maken als ik alles kon lezen. Want in tegenstelling tot het menu op de foto boven dit artikel, staan niet overal plaatjes bij.

Zelf een poging wagen? Probeer het subtiele verschil te horen tussen de medeklinkers: 

CambodjaetenexpatfoodKhmertaal