Ik loop wat achter. Een verhaal over Berlijn, een boek dat ik net uit heb, hulp aan een hiv-positieve transgender. Ik wilde het allemaal beschrijven. Maar vanmorgen opende ik mijn ogen en scande het nieuws: Criticus van Hun Sen geliquideerd op klaarlichte dag. Enkele dagen na berichten over de kleptocratenfamilie van de dictator.
Hun Sen
Die andere verhalen komen nog wel. Tijdens het ontbijt volg ik het nieuws uit Cambodja op Twitter en Facebook. En zie dat niet alleen journalisten en oppositiepolitici boos zijn. Maar bij de winkel van het tankstation waar Kem Ley is doodgeschoten heeft zich inmiddels een menigte verzameld. Boos, verdrietig, zonder veel twijfel over de motieven van deze liquidatie. Maar nog niet boos genoeg om de politie weg te jagen. Ik vraag me af wanneer het omslagpunt komt.
Sommige uitingen wijzen er al op, of het ook door de massa gebeurt kan ik niet zeggen. De jongeren hebben geen herinneringen aan de genocide door Pol Pot en zijn Rode Khmer. Iets waar Hun Sen (die zelf uit de Rode Khmer voort komt) regelmatig naar verwijst in een poging zijn ruim dertigjarig leiderschap te verdedigen. Als hij weggejaagd wordt komt er weer oorlog. Dankzij hem is er vooruitgang, enzovoorts enzovoorts. Veel mensen kopen niets voor die ‘vooruitgang’, want ondanks dat het langzaam beter gaat behoort Cambodja nog altijd tot de armste en meest corrupte landen van de wereld.
The crowd continues to grow as people accompany the body of slain political commentator Kem Ley. pic.twitter.com/UdvqlI0x2U
— Ruom (@RuomCollective) July 10, 2016
Inmiddels liepen minstens tienduizend mensen mee achter het stoffelijk overschot van Kem Ley, naar de pagode. Hieronder nog één van de Tweets die voorbijkwamen vanmorgen (en het gaat maar door):
RIP Kem Ley, & background reading on previous warnings #Cambodia https://t.co/ALzzJ4h6WA https://t.co/lw6JYlyesC pic.twitter.com/vqekGLCyTM
— Kevin Doyle (@doyle_kevin) July 10, 2016
Op Twitter (@ronvanzeeland) heb ik een lijst aangemaakt om het nieuws uit Cambodja beter te kunnen volgen.
Politiek gemotiveerde liquidatie?
En dan nu weer iets dat veel weg heeft van de zoveelste politiek gemotiveerde liquidatie. Uiteraard haastte Hun Sen zich op zijn Facebookpagina te verklaren dat hij de gruwelijke daad veracht en dat de dader gestraft moet worden. Waarschijnlijk geïnspireerd door de nog steeds aanzwellende stoet (terwijl ik dit stukje typ, groeit de stoet achter de lijkwagen uit tot de grootste massademonstratie in jaren) heeft het regime razendsnel een ‘bekentenis’ van de verdachte op Youtube geplaatst. Wellicht in de hoop de onrust de kop in te drukken. Niet veel mensen geloven de verklaring van de moordenaar – met de onheilspellende naam ‘ontmoet uw moordenaar – dat hij nog $ 3000,- tegoed had van de mensenrechtenactivist. Een nogal opzichtig verzonnen motief, waar hij lter al weer deels op terugkwam (hij had zogezegd de verkeerde man met dezelfde naam te grazen genomen).
De aanleiding, zo wordt verondersteld, is het commentaar van Kem Ley op artikelen over de ijzeren greep op de economie door de familie van Hun Sen. Onder andere Phnom Penh Post berichtte erover “Inside the Hun family’s business empire”. Kem Ley was overigens ook kritisch op de oppositiepartij en was wat dat betreft onafhankelijk. Al ging de meeste kritiek wel over het regime.
Oppositie
Kem Sokha (links, in blauw overhemd) en Sam Rainsy (wit overhemd).
De oppositie liet zich in het verleden verleiden tot het spelletje verdeel en heers, maar ook die tactiek lijkt te zijn uitgewerkt. Oppositieleider Sam Rainsy zit wederom in zelfverkozen ballingschap na weer een arrestatiebevel. Maar de nummer twee – Kem Sokha, voormalig vakbondsleider die een coalitie is aangegaan met liberaal Rainsy – heeft zich na een arrestatiebevel verschanst in het hoofdkantoor van de partij.
Volgend jaar zijn er regionale verkiezingen en in 2018 volgen de parlementsverkiezingen. Bij de parlementsverkiezingen in 2013 liet de bevolking voor het eerst massaal haar ongenoegen zien en horen over de uitslag. Ook daarbij vielen doden toen groepjes demonstranten buiten het manifestatieterrein onder vuur werden genomen door ordetroepen van de overheid. Zie hier de fotoverslagen die ik maakte van de manifestaties en de verhalen op mijn oude weblog, klik hier.
EU & het Cambodja van Hun Sen
Al vaker heb ik aangestipt dat de EU en de VS eens ernst zouden moeten maken met het financieren van deze gevaarlijke dictator. En ondanks herhaalde mededelingen dat ontwikkelingshulp gekoppeld wordt aan vorderingen op het gebied van mensenrechten, corruptiebestrijding en vrije pers, is er nog nooit daadwerkelijk besloten om de geldstroom te stoppen. Hun Sen zelf zei onlangs nog dat Cambodjanen die het het hardst nodig hebben ook het hardst getroffen worden. Dat zou best waar kunnen zijn. Zijn eigen kliek zal het echter ook merken, want er blijft een substantieel deel van de hulp aan de strijkstok hangen.
Maar ook Hun Sen weet dat het loze dreigementen zijn. Want als de EU, VS en Australië stoppen met het sturen van honderden miljoenen Euro’s en Dollars naar het straatarme land, blijft China over als één van de weinige donoren. En China stelt geen lastige vragen over mensenrechten. China vraagt – en krijgt – steun van Cambodja in het conflict in de Zuid-Chinese Zee.
De Westerse landen mogen zich serieus afvragen of ze überhaupt nog politieke invloed hebben op deze man. Het wordt immers telkens doller. Zo kregen media niet zo lang geleden de opdracht om voortaan de woorden ‘Hun Sen’ vooraf te laten gaan aan Samdech Akka Moha Sena Padei Techo. Vrij vertaald: ‘glorieuze, opperste premier en krachtig aanvoerder’. De media die niet aan de leiband liepen van de partij weigerden, en deze week trok hij het bevel weer in.
De racisme-kaart
Overigens weer gevolgd door een mededeling dat als de Engelstalige Cambodjaanse pers (geleid door “buitenlanders met een wit vel”) hun vergunning kwijt zouden raken als ze bleven publiceren over misstanden van Hun Sen en de regerende partij. In feite trekt hij hier de racistische kaart. Dit naar aanleiding van de publicaties over de zakelijke belangen ter waarde van $ 200 miljoen van de kinderen van Hun Sen. Hetzelfde geldt voor de scheiding der machten. Wie vervolgd wordt en wie een lot wacht als Kem Ley, dat bepaalt de grote leider wel:
Hun Sen Decides When ‘Rule of Law’ Applies https://t.co/6aPU7x87sN @hansvanbaalen @petervdalen @a_jongerius @jeroen_lenaers @CvNieuwenhuizen
— Ron van Zeeland (@ronvanzeeland) 4 juli 2016
Zoals je ziet heb ik de bovenstaande tweet met link naar het artikel uit de Cambodia Daily ook aan Nederlandse leden van het Europees Parlement gestuurd. Naar de leden die in de commissie zitten voor Zuid-Oost Aziatische aangelegenheden. Zonder enige reactie overigens. Te druk met andere zaken veronderstel ik.
Ondertussen zitten mensenrechtenactivisten vast die beweerden dat Cambodja politieke gevangenen telt. Niet waar volgens het regime, om vervolgens de critici vast te zetten. Ook VN-medewerkers werd arrestatie aangezegd door de grote leider, maar de VN was niet te flauw zich uit te spreken waarna verdere arrestaties uitbleven. Een lijntje uitgooien en later de keutel weer intrekken. Kijken hoe ver je kan gaan.
En zo kan ik nog wel even doorgaan. Maar eerst een stukje tikken voor Untenu.nl. Dat werk gaat voorlopig nog door.
bijgewerkt 22.00 uur:
De minister van onderwijs postte deze tweet vandaag, te lezen als een waarschuwing of een excuus om met geweld enig protest de kop in te drukken:
War in Ukraine started in 2013 as a peaceful protest pic.twitter.com/3lJKDYLdew
— Hang Chuon Naron (@Naroneconomics) 9 juli 2016
(De foto boven het artikel is genomen in Berlijn)
CambodjaCNRPCPPHun SenKem LeyPhnom Penh
Reageren?