CAMBODJA MAAKT VEEL LOS. HELP MEE.
Begin dit jaar was ik in Cambodja. Mijn intentie was om er vrijwilligerswerk te doen bij lhbt- en hiv-organisaties. Ik dácht goed voorbereid op pad te gaan, maar al snel zag ik dat werken in Cambodja niet bepaald hetzelfde is als in Nederland. Meest opvallend was dat de helft van de lhbt-NGO’s geleid werd door heteromannen. Het kostte me een tijdje eer ik de cultuur- en andere verschillen juist kon interpreteren.
Neem de economie van Cambodja. Deze drijft op buitenlandse hulp. Een derde of zo wordt afgeroomd – corruptie – en de rest wordt al dan niet effectief daarvoor ingezet, waar de donoren haar ooit voor bedoeld hebben. Draai de geldkraan dicht en het land gaat op zijn gat. Ondanks die corruptie heeft het land succesvol gratis hiv-remmers geïntroduceerd. Dat een ministerszoontje er rijk van is geworden is hemeltergend, maar belangrijker is: hiv is nu geen doodvonnis meer in Cambodja. Een Westerling die Cambodja bezoekt wordt niet zelden gezien als geldautomaat. Wij zijn steenrijk vergeleken met de Khmer (benaming van zowel de inwoner als de taal). Een gemiddeld maandinkomen is er zo’n €100,-. Als je bedenkt dat je als verwende Westerling voor jouw gevoel nog goedkoop woont in een appartement à €315,- dan weet je genoeg. Wij hebben geld, zij niet. Dat verklaart veel. Zo is het leiden van een homo-organisatie voor een heteroman met gezin gewoon een kans op het creëren van een inkomen.
Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel. Waarom zou ik anders staan te trappelen om terug te keren naar dit land met prachtige mensen? Ondanks de ellende die het volk heeft doorstaan is het verbazingwekkend hoe positief men in het leven staat, hoe goedlachs men is. Het was voor mij een lesje in nederigheid. En de chaotische manier van werken nam ik daarom op de koop toe.
Het park bij Wat Phnom is ‘s avonds een plek waar klanten en sekswerkers elkaar ontmoeten.
Na wat omzwervingen vond ik een aantal NGO’s die wel goed werk afleverden en waar ook de voortrekkers uit de lhbt-gemeenschap zelf kwamen. En wat een moed moet men soms hebben. Een voorbeeld dat me trof, het afwisselend gedogen en oppakken van sekswerkers, illustreert de positie van de zwaksten in de samenleving. Om dit te kunnen plaatsen is het goed te vermelden dat in de grote steden er mede door het internet een levendige lhbt-gemeenschap is. En al neemt de familiedruk rond het dertigste levensjaar enorm toe om te trouwen en kinderen te krijgen (vooral om de bestaanszekerheid van de ouders te garanderen), toch lukt het een aantal mensen om in vrijheid hun roze leven te leiden. Als Westerling wordt je geen strobreed in de weggelegd. Er is ook geen sprake van wettelijke discriminatie van lhbt’s.
Prostitutie is verboden in Cambodja. Maar niet alles wat verboden is bestaat daarom ook niet. Cambodjaanse agenten staan erom bekend corrupt te zijn. Eén van de oorzaken is het lage salaris en het feit dat ze voor een goede positie hun meerdere moeten betalen. Sekswerkers – waaronder niet zelden hiv-positieve lesbische vrouwen, transgenders en homomannen – betalen agenten smeergeld om met rust gelaten te worden tijdens het werk. Hun sekswerk is immers verboden. Geregeld moet de politie echter laten zien dat ze de wet handhaaft en in het kader van de ‘Operatie Schone Stad’ worden dan de tippelzones weer eens schoongeveegd. Met name de transgenders moeten het ontgelden. Ze worden niet zelden mishandeld, verkracht en met de andere sekswerkers vastgezet. Waarna Vireak (projectmedewerker lhbt van CPN+, de Cambodjaanse Hiv Vereniging) met hiv-remmers naar het politiebureau gaat om hen van de noodzakelijke medicijnen te voorzien. Én zoveel mogelijk mensen probeert vrij te praten. Wat hem wonder boven wonder vaak lukt.
Voor deze en andere situaties benaderde Vireak me om hem te assisteren door een noodfonds op te richten voor lhbt’s met hiv. Mensen die vaak aan hun lot worden overgelaten en soms snel praktische hulp nodig hebben. Dat kan een zak rijst zijn die iemand een maand vooruit helpt, acute medische zorg, of zelfs het verzorgen van een crematie. In het concrete geval van transgender en sekswerker Leaksmey, die werd opgepakt en mishandeld bij een politie-actie, kon ik dankzij een gulle gever uit Den Bosch meteen $50,- overhandigen. Hierdoor kon ze een maand huur en voedsel betalen omdat ze niet meer kon, en ook niet mócht werken op straffe van vervolging.
V.l.n.r.: Vireak, Ron, Leaksmey
CPN+, (de lokale organisatie: Cambodian People living with hiv/aids Network) wil dolgraag zelf geld inzamelen bij de lokale lhbt-gemeenschap. Maar daarmee zal het fonds niet snel voldoende middelen hebben om te doen wat nodig is. De lokale bevolking heeft doorgaans zelf immers weinig te besteden. Op verzoek van mensen uit het COC Noordoost Brabant schrijf ik dit artikel dan ook met een oproep: Stort a.u.b. een bijdrage voor dit noodfonds op bankrekening 26 89 455 t.n.v. COC Noordoost Brabant o.v.v. ‘Cambodja’, dan zorg ik er persoonlijk voor dat het geld op de goede plaats komt. Het geld gaat naar directe hulp aan de mensen die het nodig hebben. In een volgende BosschRoze breng ik verslag uit van de goede werken die met jullie gulle gaven zijn verricht. En wees ervan overtuigd: ook kleine beetjes helpen om onze solidariteit te betuigen met onze gevoelsgenoten die het minder goed getroffen hebben dan wij.
Notabene: het COC is een door de Belastingdienst erkende ANBI. Giften aan het COC zijn daardoor aftrekbaar van je belasting
* lhbt = lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders
De boulevard aan de Mekongrivier, populaire plek om ‘s avonds te vertoeven. Sekswerkers pikken hier ook klanten op.
Reageren?