
Vandaag bleek maar weer eens dat ik vooral naar mijn intuïtie moet luisteren. En de feiten laten tellen uiteraard. Over heteromannen bij homo-organisaties.
Heteromannen leiden homo-organisatie’s
Het eerste gesprek was met Greg Gray, een Brit die werkt voor KHANA (Khmer HIV/AIDS NGO Alliance) die ook CPN+ ondersteunt, de organisatie van seropositieven in Cambodja. Om een lang verhaal kort te maken: mijn gevoelens na de vergadering van gisteren (zie vorig blog) waren terecht, en nog een graadje erger. Dat werd ’s avonds nog eens bevestigd toen ik werd voorgesteld aan de ploeg van Kanhnha, maar daarover verderop meer.
Schreef ik gisteren dat ik twijfels had bij de huwelijken van enkelen, dat bleek ten dele onterecht. Tenminste één organisatie wordt door een echte hetero geleid. Nou hoor ik al iemand zeggen “Wat is er mis met een hetero?”. Niks natuurlijk, maar als drie van de sleutelposities in de homobeweging worden bekleed door mannen die hetero zijn of zich zo voordoen is het nog niet best gesteld met de mate van emancipatie van de doelgroep.
Van de twee andere uiterlijke heteromijnheren is er eentje bij die soms zegt bi te zijn maar meestal hetero en de ander loopt gewoon met je te flirten – al dan niet uit opportunistische redenen (het is wit en het is rijk). En om de cultuurschok compleet te maken: tegen iemand die je nog nooit in levende lijve hebt gezien zeggen “You look very attractive today” kan ook nog gewoon een Cambodjaanse manier van spreken zijn. Het zijn charmeurs van nature. Maar dat staat los van het flirten, want dat deed hij écht.
Ik dwaal af.
CPN Plus

Want gelukkig dacht Greg mee. En hij gaf me ook gelijk in mijn gevoel dat de jongen van CPN Plus die zo vol vuur sprak wél uit het juiste hout was gesneden. Met iedereen is natuurlijk wel eens wat, maar hij spreekt niet óver mensen, en weet uit eigen ervaring wat het is om én homo (of transgender) én hiv-positief te zijn. Ik word nu uitgenodigd voor een aantal bijeenkomsten van CPN Plus en Greg stelde voor dat ik met leden van CPN Plus in de provincies ging praten over hun werkelijke behoeften.
Dan zal ook blijken of er behoefte is aan een opvangplek in Phnom Penh of misschien wel aan iets heel anders. Waar al die andere heren met hun beste bedoelingen (dat is echt zo) niet op zouden komen. Simpelweg omdat ze vergeten te vragen wat men nu wil. En het heilige vuur missen.
Kennismaking met Kanhnha
Nu, ’s avonds kwam de ploeg van Kanhnha kennismaken. Het beste paard van stal – een zeer gewaardeerde transgender volgens mijn contactpersoon – had ontslag genomen en was er dus niet bij. Wel aanwezig twee jonge mensen. Er moest helaas getolkt worden en de tolk was dezelfde als gisteren, dan hoef ik daar geen woorden meer aan vuil te maken. De jongeman was de enige betaalde werknemer van Kanhnha en werd ingezet om de MSM en transgenders te benaderen in zijn regio en van condooms en voorlichting te voorzien.
Eén van mijn eerste vragen bleek al te gevoelig om te vertalen. Ik ging bijna van de vanzelfspekendheid uit dat die jongen homo was omdat hij mensen moet voorlichten over zoiets delicaats. En dat in een land waar schaamte toch al groot is op dit gebied. Ik vroeg dus via de tolk of hij homo was. Dat ging de heterotolk niet vragen dus. Te gevoelig in deze cultuur. Ik rolde bijna van mijn stoel. Had de heterovoorman van de homo-organisatie nou uitgerekend een heterojongen aangenomen om homo’s van seksuele voorlichting te voorzien? Het had er alle schijn van en ik staaf dit met twee voorbeelden.
Op een losse opmerking dat de twee hun Engels alleen maar konden verbeteren door het te spreken, zei de jongedame bij wijze van grap dat de jongen dan misschien ook maar eens MSM moest proberen. En dat nadat ik in allerlei bochten er toch in was geslaagd de tolk omzichtig te laten vragen of het niet lastig was om over allerlei intieme seksuele details te praten.
Ten tweede had ik aangeboden dat ze via Facebook nog vragen konden stellen (Engels schrijven lukt vaak beter dan spreken; en daarnaast schakelde ik hiermee de tolk uit – je weet maar nooit hoe mijn woorden in het Khmer vertaald werden). Maar goed op de facebookpagina vooral veel jonge meiden als vriend.
Over de dame kan ik korter zijn. Zij deed voornamelijk de liefdadigheidsprojecten van Kanhnha die niets met de oorspronkelijke doelstellingen van de organisatie te maken hebben. Wel gaf ze af en toe voorlichting aan studenten over MSM en transgenders, maar dat verliep nogal moeizaam. Niet alleen was ze veel tijd kwijt met het overtuigen van directeuren dat Kanhnha echt geen geld had om hun broekzak te spekken om überhaupt voorlichting te mogen geven, veel scholen hadden er sowieso geen trek in.
Na een moeizaam begin – ik moest vaak het gesprek terugleiden naar de twee gasten omdat het opperhoofd steeds vragen aan mij bleef stellen – kwamen ze toch met allerlei vragen die dan wel raak waren. Zo waren ze erg nieuwsgierig hoe in Nederland het huwelijk is opengesteld. En nog veel meer, ze stonden erg open voor hoe ‘wij’ het allemaal voor elkaar hebben gekregen. En hoe het vertaald is weet ik niet, maar ze waren leergierig.
Mede ook voor de tolk bedoeld, heb ik heb wel verteld dat het mij lastig leek om gelijke rechten te verwerven als de meeste homo’s blijven trouwen met een vrouw en omgekeerd natuurlijk ook de lesbo’s met een man. En dat het heel goed is als er solidaire hetero’s opstaan, maar zonder homoseksuelen en transgenders die voor hun zaak gaan staan heeft de overheid het perfecte excuus om niets te doen. Hoezo gelijke rechten? Voor wie dan?
Tot slot hebben we dan onze facebooknamen uitgewisseld en heb ik voorgesteld om een keer bij hun activiteit aanwezig te zijn, als ze dat op prijs stelden, én als mijn aanwezigheid hen niet in hun werk zou belemmeren. Dat vond de jongen leuk (die ook door had gevraagd over voorlichting overigens). Ik moest wel tegen stofhappen kunnen want de regio is enkel per scooter of auto te bereiken en de wegen zijn daar niet geasfalteerd, alleen maar aangestampt. Ik word per scooter gebracht. Met mondkapje dus.
Morgen ontmoet ik de Filipijnse arts Vic Salas. Arts, homoseksueel en als ZZP’er betrokken bij veel aidsprojecten. En al 5 jaar werkzaam in Cambodja. En hopelijk reageren de andere twee mensen die ik graag spreek ook snel. Zodat ik wat knopen door kan hakken.
PS: bij gebrek aan foto’s (want dat zal wel helemaal gevoelig liggen) een foto van één van de weinige open ontmoetingsplekken in Phnom Penh: de Blue Chilibar, waarvan de ene helft van de klanten bestaat uit Westerlingen, over die andere helft kom ik nog eens te spreken.
aidsCambodjahivLHBTPhnom Penh
Ton de Coster
6 februari 2013Interessant! Nu kom je ergens!
Zoals jij weer als vanouds op je intuïtie vertrouwt, let ik weer als vanouds op taalgebruik – ja, ik ben echt aan het herstellen!
Heb je even? «In levende lijven» moet zijn: «in levenden lijve» (enkelvoud). «Schaaf» moet: «staaf ik met voorbeelden» zijn. En «ik wordt» schrijf je als: «ik word», weet je nog wel? Je ziet maar weer: ook ik denk met je mee!
Succes met alles!
Jan van Velthoven
7 februari 2013Ron, je stipte het al eerder aan: MSM is in de sociaal-culturele context van ZO-Azie wel een heel ander concept dan ‘homo’ zoals wij dat kennen. Dat geldt ook voor het concept ‘ hetero’ of ‘huwelijk’. Ik begrijp, en deel in grote mate, je solidariteit met de uitgesproken ‘homo’, maar er zijn hier vele rivieren die naar de Mekhong leiden, of er vanaf. En het vraagt veel zwemuren om er achter te komen of ze troebel zijn van de hypocrisie of gewoon ondoorgrondelijk.
Ron van Zeeland
7 februari 2013Jan, je hebt helemaal gelijk. Ik moet me qua geduld nog wat aan het klimaat aanpassen. Vreemd is wel dat degenen die zich als hetero voordoen samen met degenen die wel openlijk zijn naar westers model, samen roepen om meer rolmodellen zoals wij ze kennen. Deels is wat jij beschrijft natuurlijk ook de charme van hier, maar neus eens rond op een datingsite en ze verlangen allemaal naar de ware Jacob(a) die de rest van hun leven met hen wil delen.
Jan van Velthoven
7 februari 2013Ja, de ambivalentie is zowel irritant als vertederend. Wat betreft die gezochte ware Jacob(a)s, vergeet niet het (vaak alleszins begrijpelijke) economische motief. Een Fillippino vetrouwde me ooit eens toe: 50% love, 50% social security. Ik sta uiteraard niet in voor die 50/50 verhouding!
Jan van Velthoven
7 februari 2013De laatste twee woorden van mijn vorige reactie zijn bij nader inzien wel een beetje erg ontmoedigend. Ik bedoelde eigenlijk: “… troebel van de hypocrisie of anderszins moeilijk te doorgronden.” Het gaat je dus wel lukken …