Bij de tentoonstelling the political line van Keith Haring stond ik plots oog in oog met mijn eigen geschiedenis: 1987, het jaar dat het eerste aids-medicijn werd goedgekeurd.

In 2002 – ik wist net twee jaar dat ik hiv-positief was – mochten we als leden van de Hiv Vereniging Rotterdam met korting naar de tentoonstelling ‘De tien geboden’ van Keith Haring in Museum Boymans Van Beuningen. Voor mij waren de werken van Haring toen al een icoon van de strijd tegen onwetendheid. Lang aarzelde of ik weer een grote Keith Haring-tentoonstelling wilde bezoeken. Maar ja, om de hoek. En gratis met de Museumkaart. Afgelopen week wandelden we er naartoe.

Eerste medicijn tegen aids goedgekeurd

Mijn oog viel op de tijdlijn van zijn leven. Meer in het bijzonder op 1987. tussen de gebeurtenissen uit dat jaar las ik: Éerste aids-medicijn goedgekeurd’.

En ik realiseerde me dat ik op dat moment krap vier jaar uit de kast was. En ook dat de aids-crisis net de kop op stak toen ik in de puberteit (en nog in de kast) zat. Ineens bedacht ik me dat ik in 1987 al dood en begraven kon zijn, als ik een beetje meer pech had gehad.

Toen ik uit de kast kwam werd ik meteen – vergeef mijn woordkeuze – doodgegooid met goedbedoelde vrij-veilig-info. Die kwam er in het kort op neer dat je niks mocht van waar je al jaren heimelijk naar smachtte. De medische wetenschap wist op dat moment ook nog niet zoveel, dus viel er weinig zinnigs te zeggen en kwam men naast condoomgebruik met adviezen als ‘wederzijds masturberen en strelen’ is veilig. Daar kon je het met je opgekropte hormonen (die in tegenstelling tot die van je leeftijdgenoten óók in de kast gierden) mooi mee doen.

En als je als provinciaaltje eens naar het Sodom en Gomorra van homoland ging (Amsterdam dus), dan stond je in de kroeg vaak angstig om je heen te kijken wie er vlekken op zijn huid had. Dan wist je eigenlijk dat het voor zo iemand te laat was. Zelf heb ik jarenlang bijna obsessief mijn moedervlekken in de gaten gehouden: “Is-tie nou groter geworden of niet?”.

Kortom, niet echt een droomstart. Ik denk echt dat de aids-crisis met menig homo- of bi-man van mijn generatie meer heeft gedaan dan men beseft. In zekere zin had ik geluk dat ik uit Den Bosch kwam. Pas toen ik in Amsterdam stage liep hoorde ik wat een verwoestende ravage aids had aangericht in de homogemeenschap. Bij de wekelijkse uitvaarten die sommigen bezochten staken de paar aids-slachtoffers in mijn kring schril af.

Ik herinner me zo goed de dag waarop de stroom de gratis geplaatste rouwadvertenties in de Gay Krant langzaamaan opdroogde. Dat moet ergens na 1987 zijn geweest. Eindelijk was er hoop. Die hoop bleek voor velen te laat, voor anderen een giftig geschenk. Want het eerste ‘geneesmiddel’, AZT,  bleek zoveel nare bijwerkingen te hebben.

Aids-preventie: massageles

Tot dan toe was het credo: testen heeft weinig zin, want er is geen medicijn. En wat deden we in de provincie met dat gegeven? In Oss waren we als COC achteraf bezien best creatief bezig. We organiseerden in 1990 bijvoorbeeld een massagecursus in samenwerking met de NVSH. Onderstaand artikel verscheen op de voorpagina van de zondagseditie van een huis-aan-huis-blad. Dat miste haar uitwerking niet, er kwam veel volk op af. Je moest wat als je niks meer mocht.

Iemand die ‘het’ heeft

Een andere herinnering die me maar niet loslaat is van die keer dat we bij een trainingsavond voor medewerkers van onze infowinkel iemand van de Hiv Vereniging hadden uitgenodigd. Voor elk onderwerp waarover we vragen kregen hadden we een deskundige uitgenodigd en op een avond kwam daar dus E. Ik ben slecht in het onthouden van namen, maar zijn naam vergeet ik niet. Hij had hiv en hij kwam ons vertellen hoe het was om te leven met hiv en de angst dat op een dag aids toe zou slaan. Een stoere Amsterdamse homoman. Ik keek enorm tegen hem op. Sterk, open, en daardoor ook kwetsbaar.

Samen reisden we met de trein tot Den Bosch en op het perron vertelde ik hem over mijn angst om me te laten testen. Het was nog nooit zo dichtbij gekomen. Op het perron namen we afscheid. Als man gedachteloos een man een afscheidszoen geven was er ook toen nog niet bij, laat staan iemand met hiv. Ik weet niet meer of we het deden. Hoe anders is het nu in het tijdperk van ‘ondetecteerbaar virus‘. Sindsdien heb ik hem nooit meer gesproken. Ik google af en toe op zijn naam en die kom ik alleen tegen op AIDSmemorial.nl waar hij herinneringen schreef aan overleden maatjes. Geen idee of hij het heeft gered. Ik ben er eerlijk gezegd bang voor.

Toen ik mijn huidige partner leerde kennen in 1998 heb ik hem verteld dat ik de hiv-test had uitgesteld en dat ik er rekening mee hield dat het foute boel kon zijn. Het duurde nog 2 jaar eer de tijd er echt rijp voor was. En het was niet goed: de virale lading was al behoorlijk opgelopen en de weerstand van dien aard dat ik meteen aan de pillen moest.

Daar in de Kunsthal realiseerde ik me, bij het bord van 1987, dat ik enorm veel geluk heb gehad. De test heb ik uit kunnen stellen totdat er een goede combinatietherapie was. Dat ging ook toen nog niet van een leien dakje. Maar ik ben er nog. Gelukkig.

Keith haring, ‘The political line’.
Nog te zien in de Kunsthal Rotterdam tot 7 februari.

aidshivHiv VerenigingKeit HaringKunsthalRotterdam