Keuzes ná de Rode Khmer. Eerder schreef ik al eens over hem, ik noemde hem Sovann. Vorige week in Phnom Penh hadden we het over zijn leeftijd. Zijn échte leeftijd. Toen kwam er een verhaal over rijst en rijstvelden.
Hoe gaat het nu thuis?
Hij kwam koffie drinken, Zijn gezicht leek niet ouder te worden. Wel werd zijn haar elk jaar een beetje grijzer. Ik had hem al een tijdje niet meer gehoord over de pogingen van zijn moeder om hem aan de vrouw te ‘helpen’. Ik schreef er eerder over: De eenzame strijd van Sovann.
Voorlopig leek ze haar pogingen gestaakt te hebben. Hij had zijn eettentje, al kwamen er al minder klanten vanwege de recente meldingen van corona-infecties in Cambodja. Zijn Amerikaanse ex-vriend wilde met hem trouwen, dat was andere koek. Maar nu wilde hij niet meer. Hij zei dat hij een oude man was geworden. Iets dat ik steevast relativeer met mijn eigen leeftijd – al geloven veel Cambodjanen niet dat ik 54 ben.
Ik ken hem sinds 2011, en ik herinnerde me dat hij toen zei dat zijn werkelijke leeftijd niet dezelfde was als de officiële. Een wijd verbreide praktijk in Cambodja is om je leeftijd naar boven of naar beneden bij te stellen. Al naar gelang het doel. Naar boven om als ouder in aanmerking te komen voor schoolgeld. En wat ik laatst hoorde: naar beneden want dan ‘ben’ je jonger. Als je paspoort je zegt dat je jonger bent dan heb je nog meer jaren voor de boeg. Echt, het gebeurt. En het wordt toegestaan door de overheid.
Terug naar Sovann. Hij zou dus tegen de veertig zijn nu. Ik vertelde hem dat ik later die dag een afspraak had met een vrijwilliger die als verpleegkundige bij RHAC Clinic aan National Road 2 werkte. Da’s bij mij in de buurt zei hij. Om vervolgens te vertellen over de verkeerde keuze die zijn inmiddels overleden vader maakte nadat de Rode Khmer verdreven waren.
Ná de Rode Khmer
Zijn vader werkte voor de overheid en nadat de Rode Khmer waren verdreven en de orde weer enigszins was hersteld, kregen overheidsfunctionarissen de keus: voor elke zoon kon men een lapje grond krijgen om rijst te verbouwen Of een maandrantsoen rijst,
Zijn vader koos voor het rantsoen aan rijst, want:
Ik weet niet hoe ik rijst moet verbouwen, dus wat heb ik aan grond?
Wet werd dus rijst in plaats van rijstvelden. Waar toen enkel akkers waren staat nu zijn ouderlijk huis en runt hij een klein eettentje dat buurtbewoners en reizigers langs de National Road 2 bedient. Maar om hem heen ziet hij hoe de buren van destijds die wél voor de rijstvelden kozen, nu hun grond voor enorme bedragen verkopen aan projectontwikkelaars.
Hij kan zich de haren wel uit het hoofd trekken voor de keuze die zijn vader toen maakte.
Trouwen tijdens het regime van Pol Pot
Ik moest aan dit verhaal denken toen ik gisteren de tip kreeg dat het IDFA een documentaire publiek toegankelijk maakte: Red Wedding. Toevallig zat ik een paar uur opgesloten in de keuken dus de tip kwam kon op geen beter moment komen.
Wel vroeg ik me af: de Rode Khmer stuurde de totaal onervaren stadsbevolking naar het platteland om rijst te verbouwen. Zou de weigering daar mee te maken hebben gehad?
Geen idee hoe lang IDFA deze documentaire nog op haar website laat staan, maar het is de moeite waard, klik hier om de Red Wedding te bekijken.
Reageren?