Over de monarchie. Koninginnedag heb ik op de bank voor de televisie doorgebracht. Ik zou naar Den Bosch gaan, maar het stappen de avond ervoor had zijn sporen nagelaten. Thuis voor de buis zag ik waarschijnlijk meer dan in de overvolle Bossche binnenstad.
SP & de monarchie
Binnen de SP heb ik er nooit zo’n geheim van gemaakt dat ik geen uitgesproken republikein ben. Tot mijn grote verrassing repte het laatste verkiezingsprogramma niet meer over de invoering van de republiek. Voor de republikeinse scherpslijpers wordt de afschaffing ervan nog wel een tijdje in het beginselprogramma gehouden, maar de komende vier jaar zul je het Jan Marijnissen niet horen bepleiten.
Principieel zijn er natuurlijk genoeg argumenten tegen een erfelijk staatshoofd. Niet alleen vanuit menselijk, maar ook vanuit democratisch oogpunt is het verwerpelijk. Maar zolang de Oranjes bereid zijn om ons van een staatshoofd te voorzien en zolang het volk deze familie nog massaal steunt, zie ik geen directe bezwaren. Wat ik me altijd afvraag is, of het nodig is een staatshoofd te kiezen dat formeel toch geen macht heeft.
Republiek: hoe dan?
Als je voor een republiek kiest, bedenk dan wel voor welke vorm je kiest. Ik ben best blij met de parlementaire democratie zoals we die nu kennen in Nederland. Ook kleine partijen en stromingen weten zich vertegenwoordigd in het parlement (ik weet maar al te goed van waar we zelf als SP komen, nog niet zo heel lang geleden zat ik in een tweemansfractie in de gemeenteraad). Bij een republiek zoals ze die in de Verenigde Staten van Amerika of in Frankrijk kennen, kies je een president die zoveel macht heeft dat deze de wil van het parlement naast zich neer kan leggen. Je krijgt dan een vruchteloze strijd tussen president en parlement. Niet iets waar ik voorstander van ben. En dan te bedenken dat in de VS maar een klein gedeelte van het volk naar de stembus gaat. De VS zijn voor mij dan ook geen toonbeeld van democratie.
Het alternatief zou een presidentschap naar bijvoorbeeld Duits of Israëlisch model zijn. Daar heeft de president een puur ceremoniële functie, vergelijkbaar met onze koningin. Het is natuurlijk democratisch, maar iemand kiezen die toch weinig te vertellen heeft is ook weer tamelijk zinloos, ook al kiest daar het parlement de president.
Het laatste alternatief voor de monarchie is het Zwitserse roulerende presidentschap. Eén minister neemt bij toerbeurt het presidentschap op zich. Nadeel, je hebt niet echt één langdurig herkenbaar persoon die je land vertegenwoordigt. Tot nader order vind ik de manier waarop we het in dit land geregeld hebben zo slecht nog niet. Een beetje folklore kan geen kwaad. Bovendien is deze familie nauw met ons land verbonden, iets wat historisch gezien van collega-koningshuizen in Europa niet gezegd kan worden.
Politieke macht
Blijft nog over de politieke macht. Dat zou het enige zijn waar nog wat aan gesleuteld kan worden, hoewel het volgens de meeste opiniepeilingen niet een onderwerp is wat het volk verdeelt. Het argument dat Beatrix het goed doet, is meegenomen maar voor mij niet doorslaggevend. In ons systeem zal een zwakke koning gecompenseerd worden door een sterkere minister-president. De ruimte die ons staatshoofd neemt, wordt tegelijk ook gegeven door het zittende kabinet. En dat kabinet wordt weer door het parlement gecontroleerd. In dat parlement zit sinds november een grote rode waakhond in de vorm vande SP. En zo is de cirkel weer rond.
30 aprilKoninginnedagkoningshuiskoninkrijkmonarchierepubliekrepublikeinSPstaatsinrichting
Reageren?