Megastallen-avond in Uden

 

Tegen de verwachting in kijk ik tevreden terug op de tweede debatavond n.a.v het burgerinitiatief Megastallen Nee!, gisteren in de Vrije Teugel in Uden.

Gisteren kwam SP-statenmaatje Veerle Slegers niet echt enthousiast terug van de eerste avond in Eersel, dus ik had hevige twijfels of ik wel moest gaan. De leden van de Brabantse volksvertegenwoordiging moesten namelijk plaatsnemen in ‘vak L’. En de ‘L’  stond voor Luisteren & Leren. En ook voor niet Lullen blijkbaar, want wij werden geacht onze monden te houden.

Vak L

Erg lastig als de suggestie gewekt wordt dat hullie van vak L, verantwoordelijk zijn voor alles wat goed en fout is gegaan bij de reconstructie. Gisteren riep Aloysia Jetten (hoorde ik vertellen) vanuit ‘vak L’ dan ook “Ikke nie hoor!”. Vandaar dat ik zekerheidshalve maar tegenover ‘vak L’ plaats had genomen. Het bleek overbodig overigens.

Hierboven de dames die het voor elkaar kregen om meer dan 30.000 Brabanders te laten tekenen voor het burgerinitiatief Megastallen Nee!: Sonja Borsboom en J. van Eupen-Stoks.

De opkomst was overweldigend. Veel mensen uit verschillende Landbouw Ontwikkelings Gebieden (LOG’s), boeren en boerinnen, agrarische jongeren en agrarische bobo’s. Maar ook mensen uit de medische hoek: GGD-ers, huisartsen, een internist en natuurlijk politici.

Er waren twee clusters met deskundigen die elk 4 minuten kregen om hun visie te verkondigen. Gelukkig heeft Veerle Slegers er nog voor kunnen zorgen dat ook een kritisch boerengeluid was vertegenwoordigd in de persoon van Rieky Schut van het platform Aarde, Boer, Consument. Haar evenwichtige betoog oogstte veel bijval vanuit de zaal.

Han Swinkels (ZLTO)

Han Swinkels van de ZLTO betoogde dat de Brabantse boeren qua duurzaamheid aan alle EU-richtlijnen voldoen. Hij pleitte voor een balans tussen economie, mens & dier en ecologie en zei verder dat zonder breed draagvlak de landbouw geen toekomst heeft. Een dialoog met de samenleving is dan ook nodig (“We moeten uit de loopgraven”). Een stop op de intensieve veehouderij betekent volgens de ZLTO dat we een nog groter probleem krijgen. De grote bedrijven verdrijven de gezinsbedrijven.

Rieky Schut van Aarde, Boer, Consument bezag het landbouwbeleid in een breder perspectief: Als gevolg van globalisering en neo-liberaal beleid hebben we nu te kampen met de gevolgen van de schaalvergroting, ook in de landbouw. Ze pleitte voor een kosten-batenanalyse waarin álle kosten werden meegenomen: ook de kosten die bijvoorbeeld in de gezondheidszorg gemaakt moeten worden als gevolg van het huidige landbouwbeleid.

Rieky Schut (Aarde, Boer, Consument)

Regiogebonden productie, geen megabedrijven (“landbouwimperia”) en: “de economie moet ten dienste staan van de bevolking”. Het huidige landbouwbeleid levert boeren niets op volgens Rieky Schut.

Als laatste in dit cluster kwam Piet Rombouts van de Brabantse Milieu Federatie (BMF) aan het woord. Volgens de BMF is de huidige landbouw niet duurzaam en zal dat ook niet worden gezien het huidige grondstoffenbeleid.

Piet Rombouts (BMF)

Hij verwees naar het stille gezelschap in ‘vak L’:  die moeten met oplossingen komen in de vorm van instructies naar gemeenten in de Verordening Ruimte. Nu breidt de intensieve veehouderij uit in verwevingsgebieden (landbouw en natuur) terwijlk dat nooit de bedoeling is geweest.

Maar ook de gemeenten hebben een sleutel in handen: gezondheid en geurnormering, daarop kan gestuurd worden.

De bijdragen boden voldoende stof tot discussie, waarbij opviel dat er wel enig nuanceverschil zat tussen enerzijds een mevrouw die het veganisme als ideaalbeeld voorhield en anderzijds best veel boeren die aangaven zich in het nauw gedreven te voelen door alle kritiek – terwijl ze toch zo hun best deden om de dieren goed te verzorgen en om aan de hoogste normen te voldoen.

Daar waar door de ene spreker de gemeente Gemert-Bakel als lichtend voorbeeld werd aangehaald, leidde dat tot verbazing in de zaal: er wordt ook daar in verwevingsgebieden volop uitgebreid. En over Boekel:  “De provincie chanteert de gemeente. Als er niet 8 i.p.v. 4 bedrijven in het LOG worden toegestaan wordt de IDOP-steun ingetrokken.” (IDOP = Integrale Dorps Ontwikkleings Plannen).

Duo Hoog & Droog (foto boven) deed zijn best om met een vrolijke noot even wat stoom bij het publiek af te blazen. Hierna was de beurt aan het ‘medisch cluster’. GGD-arts Henk Jans trapte af.

Pakkende voorbeelden openen vaak de ogen. Zo stelde Henk jans dat Noordoost Brabant op het gebied van fijnstof vergelijkbaar is met de binnenstad van Rotterdam. Da’s niet best. De volksgezondheid dient volgens hem een rol te spelen bij het vaststellen van de grootte van de bedrijven in de LOG’s. Evenals de aantallen bedrijven en de afstand die bedrijven tot elkaar dienen te hebben.

Henk Jans (GGD)

Huisarts Jan Hoevenaars uit Elzendorp deed er nog een flinke schep bovenop: “Nu accuut stoppen met de ontwikkeling van de LOG’s. Het is onverantwoord hiermee door te gaan terwijl niet duidelijk is wat d egevolgen zijn voor de volksgezondheid.”

Hij somde de gevaren voor de gezondheid op die de intensieve veehouderij met zich meebrengt: de diervoeding, desinfecteermiddelen, bacteriën, mest & urine en fijnstof.

De huisarts had ook nog een tip voor de provincie. Het Regionaal Plannings Overleg is een prima instrument  om gemeenten aan te sturen. En verder: “Het CDA moet ophouden met narcistisch denken. In maart hebben we allemaal d ekans om te kiezen!”.

Voor veel mensen werd het tastbaar toen er spontaan slachtoffers opstonden om hun verhaal te vertellen. Zo was er een mijnheer die besmet was met resistente MRSA en een  man die  behoorlijk ziek was geweest van Q-koorts. Dat hield de zaal wel wakker.

Jan Hoevenaars (huisarts te Elzendorp)

In de discussie die volgde mengde zich ook internist Burghouts uit het Jeroen Bosch Ziekenhuis (GZG). Hij rekende voor dat een patiënt met de resistente MRSA-bacterie het ziekenhuis 2.000 tot 30.000 euro extra kost aan maatregelen om de patiënt af te schermen.

De Mexicaanse griep was volgens hem niks minder dan varkensgriep en hij suggereerde nog een prijsvraag die de provincie kon uitschrijven: “Hoe noemen we het virus dat hier gaat ontstaan?” Over eufemismen gesproken. Het beestje bij de naam noemen maakt blijkbaar velen ongemakkelijk.

Robert Hoste (LEI)

Robert Hoste van het Landbouw Economisch Instituut (LEI) sprak zijn bewondering uit voor de Nederlandse varkenssector. Die hoorde,was met de Deense, tot de beste varkenssector van de wereld.

Fons van Katwijk (BAJK)

Aan het eind werd nadrukkelijk gevraagd aan boeren om te reageren, en dat werd gelukkig gedaan. Zo vond Fons van Katwijk van het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK) de negatieve sfeer rond de intensieve veehouderij opmerkelijk. Hij wilde graag een toekomst voor de landbouw, óók voor de jongere generatie.

Op bovenstaande boer kon naar eigen zeggen niemand kwaad worden – en hij kreeg meteen gelijk, want gelach in de zaal. Hieronder een boerin aan het woord (ik heb helaas geen namen verstaan). Ze verwoordden hun angsten. Ook zij willen niets liever dan een gezonde leefomgeving. Ze wonen ten slotte naast de stallen.

Wat ook naar voren kwam was dat een klein groepje agro-industriëlen blijkbaar veel voor elkaar krijgt. Zo werd regelmatig verwezen naar bedrijven als Van Deurzen BV die geen binding hebben met de omgeving en die het enkel om de omzet gaat. Zij zijn o.a. actief in de nertsenfokkerij, een sector die naast de konijnenfokkerij weinig genoemd wordt in dit verband, maar evengoed wel de aandacht vraagt.

Daar waar voor varkens en rundveebedrijven allerlei voorschriften en regels gelden, is er voor dit soort bedrijven weinig geregeld. Daardoor is de overlast die ze veroorzaken vaak wel groter.

Wat kwam er verder nog voorbij? Tot mijn verbazing en verrassing werden twee keer de militaire vliegvelden genoemd als bron van overlast. Heeft allemaal niets met de intensieve veehouderij te maken, behalve dan dat de overlast in Noord-Brabant zo wel cumuleert.

Na afloop heb ik nog met diverse mensen nagepraat. Hierboven (met dank aan Eugène de Groot van de griffie) met CDA-collega Daniëlle Aarts-van de Loo en Sonja Borsboom van het burgerinitiatief.

En als u nu denkt: wat staat die jongen krampachtig. Dan komt dat omdat ik onder elke oksel een kruk heb geklemd.

Op 8 januari is het vervolg op het provinciehuis met een bijeenkomst van experts. Ik heb bij het CDA en bij SP-collega Veerle Slegers het idee gedropt om Tweede Kamerleden uit te nodigen. Want dat is de (mijn) enige hoop op een uitkomst in het finale debat in Provinciale Staten waar we wat aan hebben.

De Tweede kamer zou moeten afdwingen bij het kabinet dat een tijdelijke stilstand van uitbreiding van de intensieve veehouderij mogelijk wordt gemaakt door de termijn waarbinnen boeren hun plannen moeten hebben ingediend evenredig met de stilstand uit te breiden. Op die manier hebben gezinsbedrijven een eerlijke kans om na de stilstand te overleven.

Aarde Boer ConsumentBiologischBMFboerenBrabantse Milieu Federatiefijn stoffijnstofgeitenGerda VerburgHerman van Hamintensieve veehouderijkippenLNVmegastallenMexikaanse griepMRSAnertsenPaul RüppQ-koortsRieky Schutschapenvarkensvarkensgriepvee-industrievolksgezondheid