Dodenherdenking – herdenkingsconcert

Gisteren na de uitzending van de Dodenherdenking in Amsterdam naar het provinciehuis gegaan voor het herdenkingsconcert van het Internationaal Vocalisten Concours (IVC).

Ik was niet zo lekker opgestaan, vandaar dat ik de Dodenherdenking via de televisie volgde. Uiteindelijk toch naar het provinciehuis gegaan voor het herdenkingsconcert. Maar goed ook, anders had de inleidster ‘het lid van Provinciale Staten’ welkom moeten heten, i.p.v. de leden van Provinciale Staten.

Naast Mieke Geeraedts (VVD) was alleen commissielid Paul Smeulders (GL) aanwezig. En ik dus uiteindelijk ook. Op een groot scherm kon de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam gevolgd worden. Zo druppelden dus nog wat belangstellenden en genodigden binnen terwijl de hal van het provinciehuis al behoorlijk gevuld was.

Naast muziek (verderop meer) was er een toespraak van Gedeputeerde Onno Hoes en voordrachten van leerlingen van het Sint Janslyceum. Onno deed het goed, hij memoreerde de vervolgden aan de hand van het thema van dit jaar (vrijheid en identiteit) en vergat daarbij niet de sinti, roma en de homoseksuelen. Voor de laatste groep moet je welhaast zelf homoseksueel zijn om het te weten. Niet zelden wordt deze groep vervolgden in de Tweede Wereldoorlog vergeten. Pluim dus voor Onno.

Van de voordrachten van de leerlingen was vooral het eigen verhaal van leelringe Sihem Kamroun indrukwekkend. Wel jammer dat jongeren bij dit soort gelegenheden altijd de snelheid van een straaljager aannemen bij het voorlezen. Maar het gaat om de inhoud, en het verhaal was knap geschreven. Ook een pluim voor Sihem.

Dan de muziek. Grappig (niet passend in dit verband) dat vertegenwoordigers van de meest seculiere partijen aangenaam zaten te luisteren naar een dodenmis. Maar het was de moeite waard. Eerst werd Silouans Song (Mijn ziek verlang naar de Heer) van Arvo Pärt gebracht. Mooi en ingetogen.

Hierna het Requiem op.9 (dodenmis) van Maurice Duruflé. Gregoriaanse muziek. Soms ingetogen, bij vlagen heftig en erg mooi. Hoewel ik meestal meer geniet van vrouwenstemmen was ik nu meer onder de indruk van de stem van de bariton Wiard Witholt. Hieronder de informatie van de webstek van het Internationaal Vocalisten Concours ‘s-Hertogenbosch, de organisator:

Het Herdenkingsconcert van het Internationaal Vocalisten Concours op 4 mei is inmiddels uitgegroeid tot een stijlvol evenement voor de provincie Noord-Brabant en daarbuiten. Op het programma staat dit jaar het Requiem van Maurice Duruflé. Dit ontroerende Requiem uit 1947 is gebaseerd op gregoriaanse melodieën van de dodenmis die de componist als koorknaap zo vaak had gezongen in de kathedraal van Rouen. Duruflé componeerde het Requiem ter nagedachtenis aan zijn overleden vader. Voorafgaand aan het Requiem hoort u het meditatieve Silouans Song van Arvo Pärt.

Naast solisten, koor en orkest werken dit jaar ook leerlingen van het Sint-Janslyceum over de Joodse Fanny Philips, vanaf 1936 leerlinge van het Bossche Maria-Lyceum, die in 1941 gedwongen werd haar school en klasgenoten verlaten en twee jaar later omkwam in Auschwitz. Brieven aan haar hartsvriendin Ans Schreurs* geven een indringend inzicht in de geschiedenis van de Jodenvervolging in ‘s-Hertogenbosch en omgeving. Verder draagt een van de leerlingen het essay ‘Ik wil zijn wie ik ben’ voor.

En de recensie in het Brabants Dagblad:

Herdenkingsconcert memoreert Bossche Fanny Philips

‘Fanny Philips was twintig jaar jong toen ze werd vermoord. In 1943 ver­trok ze samen met haar ouders, broer en zus vanuit ‘ s Hertogenbosch per bus naarWesterbork. Op zeven­tien september van dat jaar werd ze, samen met duizenden andere Joden, in Auschwitz vergast.’ Fanny Philips uit Den Bosch werd gisteravond geëerd met muziek van Arvo Pärt en Maurice Duruflé, met een gedicht van Theo Her­man, docent aan het Sint-Jansly­ceum en een mooi geschreven ver­haal van Sihem Kamroun, door haarzelf voorgedragen.

Het jaarlijkse concert in het Provin­ciehuis trok honderden mensen. De meesten zaten er al vóór ach­ten en volgden op een scherm de herdenkingsplechtigheid op de Dam. Inclusief de twee minuten stilte, die altijd weer even indruk­wekkend zijn. Annett Andriessen, directeur van Internationaal Voca­listen Concours, opende de avond in stijl. Gedeputeerde Onno Hoes stond met betrokken woorden stil bij de duur betaalde vrijheid. Keni­ze Öz en Senna Pauli, net als Si­hem Kamroun leerlingen van het Sint-Janslyceum, vertelden het ver­haal van Fanny en haar familie.

Het Requiem van Duruflé is een goed werk voor een gelegenheid als deze. Het ademt, gebaseerd als het is op Gregoriaanse melodieën, een sterk religieuze sfeer. Het inte­ressante Franse twintigste- eeuwse idioom maakt het ook toeganke­lijk voor niet- gelovige luisteraars.

Het was in deze akoestiek voor Vo­caal Ensemble Markant geen ge­makkelijke opgave het de juiste la­ding te geven. Draagt een ruim klinkende kerk het geluid tot in de verste hoeken, in de ietwat ont­nuchterende en geluidstechnisch vrij genadeloze hal van het Provin­ciehuis vond geen vermenging van de koorklank plaats. Dat beteken­de dat weinig kon worden verdoe­zeld.
Hoe goed en toegewijd Mar­kant ook zong, het kon niet voor­komen dat halverwege enige verve­ling toesloeg. Het is sowieso moeilijk in dit werk de spanningsboog goed te timen, doordat het stuk net iets boven het niveau van het koor ligt, kwa­men onzuiverheden en onvolko­menheden soms vrij pijnlijk bloot te liggen. Mezzosopraan Kinga Do­bay wist in het ‘Pie Jesu’ niet goed raad met de laagte, bariton Wiard Witholt zong zijn partij in onder meer het dreigende ‘ Libera me’ met overtuigende waardigheid.

's-Hertogenbosch4 meiArvo PärtBevrijdingsdagDen BoschDodenherdenkingFanny PhilipsgevallenenGregoriaansHitlerInternationaal Vocalisten ConcoursIVCjodenKinga DobayMaurice Duruflénazi'sOnno HoesoorlogrequiemSilouans SongSint JanslyceumWard Witholt